Darowizny i dotacje

· Płatności spoza UE: Sąd Unii Europejskiej wyjaśnił, że stron mających siedzibę poza UE nie można uznać za partie polityczne w rozumieniu rozporządzenia (UE, Euratom) nr 1141/2014, ponieważ ich członkami nie są obywatele Unii i z tego względu nie mogą one wnosić wkładów finansowych (wyrok z 25 listopada 2020 r., ACRE przeciwko Parlamentowi, sprawa T-107/19). Zakaz otrzymywania darowizn od władz publicznych, podmiotów prywatnych bądź osób fizycznych z krajów trzecich ustanowiono w art. 20 rozporządzenia (UE, Euratom) nr 1141/2014.

· W związku z powyższym płatności otrzymane przez europejskie partie polityczne muszą zostać w trybie natychmiastowym zwrócone zgodnie z art. 20 ust. 6 rozporządzenia (UE, Euratom) nr 1141/2014. W przeciwnym przypadku urząd będzie musiał rozważyć nałożenie kar przewidzianych w art. 27 ust. 2 lit. i) tego rozporządzenia.

· Zgodnie z art. 2 ust. 7 rozporządzenia (UE, Euratom) nr 1141/2014 „darowizna" z definicji to nie tylko bezpośrednie płatności, ale również płatności pośrednie w formie „wszelkich innych transakcji, które stanowią korzyść ekonomiczną dla danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej, z wyjątkiem wkładów od członków". Może to obejmować transakcje pomiędzy stronami trzecimi odciążające europejską partię lub fundację polityczną od płatności, które w przeciwnym razie musiałyby uregulować.

• Darowizny zgłoszone Urzędowi zgodnie z art. 20 ust. 4 rozporządzenia (UE, Euratom) nr 1141/2014 i otrzymane przez europejskie partie polityczne oraz europejskie fundacje polityczne w roku N+1 mogą zostać przez nie przypisane do roku N wyłącznie w bardzo szczególnych okolicznościach.
• Aby Urząd uznał ich przypisanie do roku N, europejskie partie polityczne oraz europejskie fundacje polityczne muszą dostarczyć dokumentację wykazującą, że zobowiązanie do wpłaty omawianej darowizny darczyńca podjął przed rokiem N+1, oraz że zawarto wiążącą umowę, w której wyznaczono wpłatę darowizny na rok N.
• Właściwą dokumentację należy przesłać Urzędowi już w ciągu roku N, nawet jeśli wpłata darczyńcy jeszcze nie wpłynęła, np. umowę darowizny bądź jakiekolwiek stosowne ustalenia umowne, zobowiązanie jednostronne, zlecenie płatnicze lub komunikat na ten temat, również w formie listu i/lub wiadomości elektronicznej, faktury itd.

• Zgodnie z art. 20 ust. 4 rozporządzenia (UE, Euratom) nr 1141/2014 europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne niezwłocznie zgłaszają Urzędowi „pojedyncze darowizny" przekraczające 12 000 EUR.


• Urząd oceni indywidualnie dla każdego przypadku, czy również kilka płatności od jednego darczyńcy kwalifikuje się jako „pojedyncza darowizna".
  
  
  • Może tak być w szczególności w przypadku, gdy umowa wstępna zawarta z darczyńcą dotyczyła jednej darowizny, ale płatność nastąpiła w kilku transzach.
  
  
  • W przypadku niezależnych spontanicznych płatności od tego samego darczyńcy Urząd zazwyczaj nie traktuje ich jako „pojedynczej darowizny", która wymaga natychmiastowego zgłoszenia, w przypadku gdy skumulowane kwoty przekraczają 12 000 EUR (nie naruszając wymogów regularnej sprawozdawczości w trakcie procesu sporządzania rocznego sprawozdania finansowego).

• Oceniając legalność darowizn na podstawie art. 20 rozporządzenia (UE, Euratom) nr 1141/2014, Urząd musi zweryfikować i określić dokładną tożsamość darczyńcy w przypadku, gdy w udzieleniu takiej darowizny uczestniczy więcej niż jedna osoba lub więcej niż jeden podmiot.


• Może tak być na przykład w sytuacji, gdy jeden podmiot prawny w ramach grupy przedsiębiorstw kontaktuje się bezpośrednio z europejską partią polityczną lub europejską fundacją polityczną w sprawie darowizny, natomiast inny podmiot należący do tej samej grupy przedsiębiorstw ostatecznie dokonuje odpowiedniej płatności.


• W takiej sytuacji Urząd będzie opierał się na koncepcji „faktycznego darczyńcy", tj. oceni skąd, w ramach danej grupy przedsiębiorstw, rzeczywiście pochodzi płatność. W swojej ocenie Urząd weźmie pod uwagę między innymi następujące czynniki:
  
  
  • Który podmiot był bezpośrednio zaangażowany w stworzenie podstawy prawnej płatności (np. negocjował umowę sponsorską)?
  
  
  • Czy podmiot ten mógł samodzielnie decydować o treści umowy i warunkach płatności?
  
  
  • Jaka była rola i zakres odpowiedzialności drugiego zaangażowanego podmiotu? Czy działał on jedynie jako dostawca usług płatniczych, czy też pełnił odpowiedzialną rolę w przedmiotowej umowie?

• W każdym razie żadna z osób ani podmiotów uczestniczących w procesie przekazania darowizny (zarówno inicjator, jak i płatnik) nie może znajdować się w sytuacji zakazanej na mocy art. 20 ust. 5 rozporządzenia (UE, Euratom) nr 1141/2014.

• Aby zapobiec automatycznemu przyjmowaniu środków finansowych, w szczególności od:
  
  
  • organów publicznych i podmiotów, na które te organy publiczne mogą wywierać dominujący wpływ (pod groźbą sankcji zabrania tego art. 20 ust. 5 lit. c) rozporządzenia) i
  
  
  • podmiotów z państw trzecich (pod groźbą sankcji zabrania tego art. 20 ust. 5 lit. d) rozporządzenia),

• zachęca się europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne, by przed przyjęciem darowizny uzyskały wiarygodne i dokładne informacje o darczyńcy, zwłaszcza o
  
  
  • jego państwie zamieszkania lub siedziby oraz,
  
  
  • w przypadku osób prawnych, o podmiotach, które je kontrolują (np. z dokumentów założycielskich albo statutu).

• Informacje te należy zawrzeć w odpowiednim formularzu sprawozdawczym Urzędu, a w przypadku darowizn przekraczających 12 tys. euro - w zgłoszeniu dokonywanym niezwłocznie po otrzymaniu darowizny.

• Zgodnie z art. 2 ust. 7 i 8 rozporządzenia przekazanie towarów, świadczenie usług (w tym udzielenie pożyczki) lub wykonanie pracy po cenie niższej od wartości rynkowej stanowi darowiznę, a jeśli taka darowizna pochodzi od podmiotu uznanego za członka w rozumieniu rozporządzenia - wkład od członka. W takim wypadku i w odpowiednim zakresie zastosowanie mają odnoszące się do darowizn i wkładów przepisy dotyczące zgłaszania oraz ograniczenia zawarte w szczególności w art. 20 rozporządzenia.


• Jednakże nie wszystkie rabaty stanowią darowiznę lub wkład w rozumieniu rozporządzenia. Konieczna jest bowiem ocena wysokości i zakresu rabatu. Ściślej rzecz ujmując, aby ustalić, czy przekazywanie towarów, świadczenie usług i wykonywanie prac po obniżonej cenie należałoby uznać za darowiznę lub wkład, trzeba rozważyć:
  
  
  • czy rabat przynosi korzyść tylko jednej europejskiej partii albo fundacji politycznej lub przynosi tej partii lub fundacji więcej korzyści niż innym - co wskazywałoby na darowiznę lub wkład - czy jednak w taki sam sposób przynosi korzyść grupie potencjalnych konsumentów określonych z góry na podstawie obiektywnych kryteriów (np. rabat przyznawany wszystkim organizacjom pozarządowym) oraz w każdym wypadku
  
  
  • czy rabat jest niezgodny z powszechnie przyjmowanymi zasadami rynkowymi (np. przekazywanie towarów lub świadczenie usług poniżej kosztów), co wskazywałoby na darowiznę lub wkład.