Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για Καμπάνιες

Το άρθρο 21 του κανονισμού ισχύει μόνο για τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και όχι για τα ευρωπαϊκά πολιτικά ιδρύματα.

Η απαγόρευση της άμεσης ή έμμεσης χρηματοδότησης άλλων πολιτικών κομμάτων ή υποψηφίων σύμφωνα με το άρθρο 22 του κανονισμού εξακολουθεί να ισχύει παράλληλα με το άρθρο 21 του κανονισμού. Η Αρχή υπενθυμίζει τα κριτήρια για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με το άρθρο 22, όπως ορίζονται ανωτέρω.

Παράλληλα, το άρθρο 21 του κανονισμού ενθαρρύνει τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα να διεξάγουν τις δικές τους εκστρατείες για τις ευρωπαϊκές εκλογές, οι οποίες πρέπει να παραμένουν σύμφωνες με τις αξίες της Ένωσης, και οι οποίες είναι συμπληρωματικές αλλά διακριτές από τις εκστρατείες των κομμάτων-μελών τους.

Αυτό ισχύει επίσης εάν ο επικεφαλής υποψήφιος ενός ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος είναι ταυτόχρονα υποψήφιος στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε συγκεκριμένο κράτος μέλος της ΕΕ. Ως εκ τούτου, τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματαδικαιούνται να συνεισφέρουν οικονομικά στις εκστρατείες στο πλαίσιο των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης που ο επικεφαλής υποψήφιος ενός ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος περιλαμβάνεται ταυτόχρονα σε εκλογικό κατάλογο κράτους μέλους, υπό την προϋπόθεση ότι συμμορφώνονται με το άρθρο 22 παράγραφος 1 του κανονισμού, όπως διευκρινίζεται περαιτέρω ανωτέρω.

Υπό το πρίσμα αυτό, η Αρχή υπενθυμίζει τις πέντε κατευθυντήριες αρχές για τις εκστρατείες των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών εκλογών (όπως αναπτύχθηκαν από κοινού με τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2018):

• Πεδίο εφαρμογής - υπερεθνικό (π.χ. περιλαμβάνουν διάφορα κράτη μέλη),
• Περιεχόμενο - κύρια εστίαση σε ευρωπαϊκά θέματα,
• Ανάληψη ευθύνης - ευθύνη του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος,
• Ταυτότητα δημιουργού - προβολή του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος,
• Συμβατότητα με την εθνική νομοθεσία.

Προκειμένου να διευκολυνθεί η πρακτική εφαρμογή αυτών των κατευθυντήριων αρχών και να επισπευσθεί η διαχείριση της συμμόρφωσης, η Αρχή ανέπτυξε το εργαλείο του σχεδίου δράσης για την ευρωπαϊκή εκστρατεία («E-CAP») που βοηθά τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα να σχεδιάζουν τις εκστρατείες τους βάσει των εφαρμοστέων κανόνων και αρχών. Σημαντικοί παράγοντες μετριασμού του κινδύνου συμμόρφωσης περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, τη συμμετοχή σε δραστηριότητες ενός επικεφαλής υποψηφίου («Spitzenkandidat/-in») και τη διακριτή προβολή του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος.

Ενώ μπορούν να πραγματοποιηθούν ανταλλαγές πληροφοριών με τις εθνικές αρχές όσον αφορά τις ευρωπαϊκές προεκλογικές δραστηριότητες, οι αξιολογήσεις των εθνικών αρχών σε σχέση με τα εθνικά κόμματα ή τους υποψηφίους, π.χ. σύμφωνα με τις οποίες η συγχρηματοδότηση κοινών δραστηριοτήτων από ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα μπορεί να θεωρηθεί ως έσοδο των αντίστοιχων κομμάτων ή υποψηφίων βάσει της εθνικής νομοθεσίας για τη χρηματοδότηση πολιτικών κομμάτων, δεν προδικάζουν την αξιολόγηση της Αρχής σύμφωνα με το άρθρο 22 παράγραφος 1 του κανονισμού. Η Αρχή βρίσκεται σε επαφή με τα κράτη μέλη, ανάλογα με την περίπτωση, προκειμένου να διευκολύνει την αρμονική εφαρμογή του κανονισμού και του εθνικού δικαίου καθώς αποτελούν τα δύο συμπληρωματικά επίπεδα του κανονιστικού πλαισίου.

Η προσφυγή σε «επηρεαστές γνώμης» δεν απαγορεύεται ως εργαλείο εκστρατείας σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014 (στο εξής: «ο κανονισμός»). Ωστόσο, η Αρχή θα ήθελε να υπενθυμίσει τη γενική αρχή σύμφωνα με την οποία η εξωτερική ανάθεση δραστηριοτήτων των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων δεν πρέπει να καταστρατηγεί τους κανόνες που ισχύουν για τα ίδια τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα. Συγκεκριμένα, η συμπεριφορά των «επηρεαστών γνώμης» ή άλλων παρόχων υπηρεσιών που ενεργούν στο πλαίσιο των συμβατικών τους σχέσεων με ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα καταλογίζεται στο ίδιο το ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα.

Αυτό σημαίνει, ειδικότερα, ότι το ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα θα πρέπει να επιστήσει την προσοχή των «επηρεαστών γνώμης» στα εξής:

• Την απαίτηση συμμόρφωσης καθ' όλη τη διάρκεια της εκστρατείας με τις αξίες της Ένωσης και τους εφαρμοστέους κανόνες, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών κανόνων (βλ. επιστολή της 25ης Μαΐου 2023 σχετικά με το «E-CAP», όπως δημοσιεύθηκε ανωτέρω). Αυτό σημαίνει, ειδικότερα, ότι πρέπει να τηρούνται η εθνική νομοθεσία για τα μέσα ενημέρωσης και -μέχρι να τεθεί σε ισχύ ο νέος κανονισμός για την πολιτική διαφήμιση- οι εθνικές διατάξεις που διέπουν την πολιτική διαφήμιση.

• Την απαίτηση αποχής από παραβάσεις των κανόνων για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα καθ' όλη τη διάρκεια της εκστρατείας, μεταξύ άλλων υπό το πρίσμα του άρθρου 10α του κανονισμού. Αυτό σημαίνει, ειδικότερα, ότι δεν πρέπει να εμφανίζονται ή να αναφέρονται προϊόντα βαθυπαραποίησης (deep fakes) ή άλλης μορφής κλοπής δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

• Κατά περίπτωση, ισχύουν οι απαγορεύσεις χρηματοδότησης σύμφωνα με το άρθρο 22 παράγραφος 1 του κανονισμού και οι αρχές μείωσης του κινδύνου για κοινές δραστηριότητες (βλ. επιστολή σχετικά με το E-CAP και γενικές κατευθυντήριες γραμμές, όπως δημοσιεύονται ανωτέρω). Αυτό σημαίνει, ειδικότερα, ότι οι ανάδοχοι μπορούν να χρηματοδοτηθούν από ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα για δραστηριότητες «επηρεασμού γνώμης» μόνο εάν και στον βαθμό που αυτό δεν ισοδυναμεί με έμμεση χρηματοδότηση άλλου κόμματος, ιδίως εθνικού κόμματος.

• Ισχύουν επίσης οι απαγορεύσεις και οι υποχρεώσεις σχετικά με τις δωρεές σύμφωνα με το άρθρο 20 του κανονισμού, ιδίως στις περιπτώσεις όπου υπηρεσίες παρέχονται δωρεάν ή, ανάλογα με τις περιστάσεις, σε τιμή χαμηλότερη από την τιμή της αγοράς (βλ. οδηγίες σχετικά με «μειωμένες τιμές» εδώ https://www.appf.europa.eu/appf/el/guidance/donations-and-contributions).

Από την οπτική γωνία του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014, οι συνεργατικές ευρωπαϊκές εκστρατείες στις οποίες συμμετέχουν διάφορες ευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες δεν απαγορεύονται αυτές καθαυτές, αλλά δεν πρέπει εν προκειμένω να συγχωνεύεται η χρηματοδότηση των διαφόρων εμπλεκόμενων ευρωπαϊκών πολιτικών ομάδων, ούτε και οι ταυτότητές τους και οι οικείες διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Πιο συγκεκριμένα, ισχύουν οι ακόλουθοι περιορισμοί για τις συνεργατικές εκστρατείες των ευρωπαϊκών πολιτικών ομάδων:

Η χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων στο πλαίσιο αυτό θα αναλυθεί σύμφωνα με το άρθρο 22 παράγραφος 1 του προαναφερθέντος κανονισμού, όπως ορθά υποθέτετε.

Επομένως, όσον αφορά τις κοινές δραστηριότητες με ομάδες σε εθνικό επίπεδο, η Αρχή θα προβεί σε αξιολόγηση του κατά πόσον παρασχέθηκε άμεση ή έμμεση χρηματοδότηση από μία ευρωπαϊκή πολιτική ομάδα σε άλλη. Η έμμεση χρηματοδότηση αξιολογείται με βάση τα ακόλουθα κριτήρια, τα οποία εξηγούνται περαιτέρω ανωτέρω:

• Σταθερή προβολή καθεμίας από τις εμπλεκόμενες ευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες
  
• Επίπεδο κυριότητας της δραστηριότητας καθεμίας από τις εμπλεκόμενες ευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες
  
• Το μερίδιο συγχρηματοδότησης πρέπει να είναι ρεαλιστικά αντίστοιχο προς τη συνολική συμμετοχή καθεμίας από τις εμπλεκόμενες ευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες.
  

Οι ευρωπαϊκές προεκλογικές εκστρατείες, κατά την έννοια του άρθρου 21 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014 ως μορφή συμμετοχής στις ευρωπαϊκές εκλογές σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 στοιχείο δ) του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014, διεξάγονται από ευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες, και όχι από πλατφόρμες συνεργασίας που τις αποκρύπτουν ή τις παρακάμπτουν. Αυτό σημαίνει επίσης ότι τα διοικητικά όργανα κάθε ευρωπαϊκής πολιτικής ομάδας δεν μπορούν να δεσμευθούν ότι θα καθοδηγούνται, για σκοπούς προεκλογικής στρατηγικής ή για την πραγματοποίηση προεκλογικών δραστηριοτήτων, από τα διοικητικά όργανα της αντίστοιχης άλλης ευρωπαϊκής πολιτικής ομάδας ή από δομές λήψης αποφάσεων εκτός των δύο ευρωπαϊκών πολιτικών ομάδων. Πρέπει να παραμείνουν χωριστές οι θεσμοθετημένες διαδικασίες λήψης αποφάσεων, δεν μπορεί δε να υπάρξει γενική ανάθεση της λήψης αποφάσεων (στο πλαίσιο της εκστρατείας) από τη μία ομάδα στην άλλη ή σε εξωτερική πλατφόρμα.

Συνεπώς, οι κατευθυντήριες γραμμές της Αρχής όσον αφορά το σχέδιο δράσης ευρωπαϊκής εκστρατείας («E-CAP») (βλ. ανωτέρω) και η επαλήθευση της συμμετοχής στις ευρωπαϊκές εκλογές εξακολουθούν να εφαρμόζονται χωριστά, πρέπει δε καθεμία από τις ευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες που συμμετέχουν σε συνεργατικές εκστρατείες να επιδεικνύει επαρκή αυτονομία λήψης αποφάσεων.

Οι πληροφορίες αυτές δεν προδικάζουν την αξιολόγηση από τον διατάκτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του.

Having recourse to 'influencers' is not as such a prohibited campaigning tool from the perspective of the Regulation (EU, Euratom) No 1141/2014 (the "Regulation"). The Authority nonetheless would like to draw attention to the general principle that outsourcing activities of European political parties must not circumvent the rules applicable to European political parties themselves. More particularly, the conduct of 'influencers' or other service providers acting within the framework of their contractual relations with a European political party is attributable to the European political party itself.

This means in particular that the European political party should draw the 'influencers' attention to:

• The requirement to comply throughout the campaign with the values of the Union and applicable, including national, rules (see E-CAP letter of 25 May 2023, as published above). This means in particular that national medial law and - until the new Regulation on political advertisement enters into force - national rules on political advertisement are to be observed.

• The requirement to abstain from personal data protection rules infringements throughout the campaign, including in light of Article 10a of the Regulation. This means in particular that deep fakes or other forms of stolen personal data must not be displayed or referred to.

• Where relevant, the prohibitions of funding according to Article 22(1) of the Regulation and risk reduction principles for joint activities apply (see E-CAP letter, and general guidance, as published above). This means in particular that contractors can only be funded by a European political party for 'influencing' activity if and to the extent this does not amount to indirect funding of another party, in particular a national party.

• The prohibitions and obligations regarding donations as per Article 20 of the Regulation apply as well, notably in cases where services are provided for free or, depending on the circumstances, below market price (see guidance on 'discounted rates' here https://www.appf.europa.eu/appf/en/guidance/donations-and-contributions).

• Με την επιφύλαξη των προαναφερθέντων περιορισμών και χωρίς να θίγεται η αξιολόγηση του συγκεκριμένου E-CAP, η Αρχή επισημαίνει τους ακόλουθους παράγοντες μετριασμού του κινδύνου σε σχέση με τα λογότυπα:
  
  
  • Εμφάνιση του λογοτύπου των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων σε ευδιάκριτη θέση
  
  
  • Θέματα διασυνοριακού ενδιαφέροντος, τα οποία θα παραμείνουν τα ίδια στις δραστηριότητες εκστρατειών σε πολλά κράτη μέλη.

• Ο προαναφερθείς παράγοντας μετριασμού κινδύνου που αφορά τους κορυφαίους υποψηφίους («Spitzenkandidat/-in») είναι αξιόπιστος μόνο στην περίπτωση υποψηφίου που ορίζεται ως τέτοιος από το ίδιο το ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα, όχι απλώς από ένα κόμμα μέλος, και πραγματοποιεί εκστρατεία για το ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα σε όλα τα κράτη μέλη.

• Οι κίνδυνοι συμμόρφωσης είναι υψηλοί όσον αφορά την εμφάνιση υποψηφίου σε εθνικό επίπεδο δίπλα στα λογότυπα ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων και εθνικών κομμάτων, εάν το λογότυπο του εθνικού κόμματος και ο υποψήφιος σε εθνικό επίπεδο συνδυαστικά καταλαμβάνουν σημαντικά μεγαλύτερο χώρο σε σχέση με την παρουσία και την εμφάνιση του λογοτύπου του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος (και, κατά συνέπεια, τα εθνικά κόμματα και οι υποψήφιοι σε εθνικό επίπεδο ενδέχεται να εμφανίζονται ως οι κύριοι παράγοντες αυτής της μορφής εκστρατείας, γεγονός που εγείρει αμφιβολίες σχετικά με τη συμμόρφωση με το κριτήριο κυριότητας της εκστρατείας).

• Ο ορισμός από ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα κορυφαίου υποψηφίου/κορυφαίας υποψήφιας για τις ευρωπαϊκές εκλογές («Spitzenkandidat/-in»), καθώς και η συμμετοχή τους στις δραστηριότητες του οικείου ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος, αποτελούν βασικό παράγοντα όσον αφορά τον ευρωπαϊκό χαρακτήρα της εκστρατείας του εν λόγω ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος. Επομένως, οι κορυφαίοι υποψήφιοι μετριάζουν τους κινδύνους συμμόρφωσης για την εκστρατεία του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος συνολικά, καθώς και για μεμονωμένες δραστηριότητες που πραγματοποιούνται παρουσία τους, εφόσον παρουσιάζονται ως κορυφαίοι Ευρωπαίοι υποψήφιοι και προτείνουν ένα πολιτικό σχέδιο για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

• Ειδικότερα, οι κορυφαίοι υποψήφιοι που ορίζονται και παρουσιάζονται ως τέτοιοι από ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα στο πλαίσιο της εκστρατείας τους για τις ευρωπαϊκές εκλογές μειώνουν τους κινδύνους συμμόρφωσης υπό το πρίσμα του άρθρου 22 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014. Λόγω του διακρατικού χαρακτήρα των εκστρατειών των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων για τις ευρωπαϊκές εκλογές, αυτό το αποτέλεσμα μείωσης του κινδύνου συμμόρφωσης ισχύει και στο κράτος μέλος όπου οι κορυφαίοι υποψήφιοι συμμετέχουν ταυτόχρονα στο εθνικό ή περιφερειακό ψηφοδέλτιο για τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, υπό την προϋπόθεση ότι παρουσιάζονται ως Ευρωπαίοι κορυφαίοι υποψήφιοι και έχουν πολιτικό σχέδιο για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

• Υπό το πρίσμα του άρθρου 21 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014, «Spitzenkandidaten» (κορυφαίοι υποψήφιοι) μπορούν να είναι μόνον όσοι ορίζονται από ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα. Το εν λόγω αποτέλεσμα μετριασμού του κινδύνου ισχύει μόνο από τη στιγμή αυτού του ορισμού και μόνο σε σχέση με το ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα που προβαίνει στον ορισμό.