Αρχή για τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και
τα ευρωπαϊκά πολιτικά ιδρύματα

Απαγορεύσεις άμεσης και έμμεσης χρηματοδότησης

Με βάση την αντληθείσα από την πρακτική εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014 (ο «κανονισμός») εμπειρία των τελευταίων ετών, η Αρχή για τα Ευρωπαϊκά Πολιτικά Κόμματα και τα Ευρωπαϊκά Πολιτικά Ιδρύματα («η Αρχή») επιθυμεί να προσφέρει στα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και στα ευρωπαϊκά πολιτικά ιδρύματα μία δέσμη μη εξαντλητικών κατευθυντήριων γραμμών. Οι παρεχόμενες από την Αρχή κατευθυντήριες γραμμές δεν θίγουν τον άμεσα δεσμευτικό χαρακτήρα του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014. Επιπλέον, οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές θα εξακολουθήσουν να υπόκεινται σε προσαρμογές καθώς αποκτάται συνεχώς νέα εμπειρία και/ή μεταβάλλεται το νομοθετικό πλαίσιο.

Γενικά

  • Έμμεση χρηματοδότηση εθνικού κόμματος υπάρχει «όταν το κόμμα αυτό επιτυγχάνει χρηματοοικονομικό πλεονέκτημα έστω και αν δεν πραγματοποιείται άμεση μεταφορά χρηματικών πόρων, για παράδειγμα, αποφεύγοντας ορισμένες δαπάνες στις οποίες διαφορετικά θα υποβαλλόταν» (υπόθεση T-829/16,·MENL κατά Κοινοβουλίου· υπόθεση T-48/17, ADDE κατά Κοινοβουλίου).
  • Για τους σκοπούς αυτής της εκτίμησης, η Αρχή πρέπει να λάβει υπόψη μία σειρά ενδείξεων, όπως το περιεχόμενο του χρηματοδοτούμενου μέτρου, καθώς και γεωγραφικών και χρονικών ενδείξεων (βλ. υπόθεση T-829/16, MENL κατά Κοινοβουλίου· υπόθεση T-48/17, ADDE κατά Κοινοβουλίου).
  • Για να αποδειχθεί η ύπαρξη έμμεσης χρηματοδότησης, αρκεί η επίκληση ενός επαρκώς συγκεκριμένου, ακριβούς και συγκλίνοντος συνόλου ενδείξεων (ACRE κατά Κοινοβουλίου, T-107/19).

Κοινές δραστηριότητες

  • Οι κοινές δραστηριότητες μεταξύ ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων ή ευρωπαϊκών πολιτικών ιδρυμάτων με εταίρους σε εθνικό επίπεδο δεν απαγορεύονται αυτές καθαυτές από τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014. Ειδικότερα, η επικοινωνία με το κοινό που ενεργοποιείται από έναν εθνικό εταίρο για τους σκοπούς των δραστηριοτήτων του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος ή ιδρύματος μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματικό μέσο για την προβολή θεμάτων ευρωπαϊκής πολιτικής και πολιτικής. Ωστόσο, οι απαγορεύσεις χρηματοδότησης που προβλέπονται στο άρθρο 22 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014 πρέπει να τηρούνται ανά πάσα στιγμή.

  • Σε περίπτωση δραστηριότητας που πραγματοποιείται από κοινού από ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα με άλλο πολιτικό κόμμα, ιδίως εθνικό κόμμα, ένα υπερβολικό μερίδιο χρηματοδότησης από το ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα για την δραστηριότητα αυτή μπορεί να συνιστά «έμμεση χρηματοδότηση», όπως απαγορεύεται από το άρθρο 22 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014.

  • Σε περίπτωση δραστηριότητας που πραγματοποιείται από κοινού από ευρωπαϊκό πολιτικό ίδρυμα με πολιτικό κόμμα ή άλλο ίδρυμα, ένα υπερβολικό μερίδιο χρηματοδότησης από το ευρωπαϊκό πολιτικό ίδρυμα για την δραστηριότητα αυτή μπορεί να συνιστά «έμμεση χρηματοδότηση», όπως απαγορεύεται από το άρθρο 22 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014. .

  • Για να αξιολογηθεί η ύπαρξη πιθανής έμμεσης χρηματοδότησης ενός κόμματος ή ιδρύματος σε εθνικό επίπεδο βάσει της παρούσας διάταξης, πρέπει να ληφθούν υπόψη ορισμένοι παράγοντες, συγκεκριμένα όπως:

    • η συνεχής προβολή του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος/ιδρύματος·

    • το επίπεδο ιδιοκτησίας της δραστηριότητας από το ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα ή το ευρωπαϊκό πολιτικό ίδρυμα σε σύγκριση με εκείνο του κόμματος ή του ιδρύματος σε εθνικό επίπεδο. Για την αξιολόγηση του τελευταίου σημασία έχουν το συνολικό πλαίσιο της δραστηριότητας, το πεδίο εφαρμογής, το περιεχόμενο, οι στόχοι, η ομάδα-στόχος / οι ομάδες-στόχοι, τα κίνητρα και η δυνητική αξία της δραστηριότητας για την επιτυχία του εθνικού κόμματος στις εθνικές εκλογές (βλ. επίσης απόφαση MENL κατά Κοινοβουλίου, T-829/16, σκέψεις 83 επ.).)·

    • το μερίδιο συγχρηματοδότησης που βαρύνει το ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα/ίδρυμα, το οποίο θα πρέπει να καταδεικνύει μια ρεαλιστική συσχέτιση με τη συνολική συμμετοχή του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος/ιδρύματος, σε σύγκριση με τη συμμετοχή του εθνικού κόμματος στη συγκεκριμένη δραστηριότητα (βλ. επίσης MENL κατά Κοινοβουλίου, T-829/16, σκέψη 89).
  • Εάν δεν είναι γνωστό το συνολικό κόστος μιας κοινής δραστηριότητας, η Αρχή θα πρέπει συνήθως να διερευνά περαιτέρω τη δραστηριότητα αυτή, καθώς αυτός είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με το άρθρο 22 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014. Στις περιπτώσεις αυτές, θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα πρόσθετα έγγραφα, όπως μια πρόσκληση ή οποιοδήποτε άλλο δικαιολογητικό έγγραφο, με την επιφύλαξη της κατά περίπτωση ανάλυσης, η οποία μπορεί να επιφέρει την ανάγκη πρόσθετης πληροφόρησης.
  • Ενόψει πιθανών πρόσθετων αιτημάτων πληροφοριών από την Αρχή σχετικά με τις κοινές δραστηριότητες, είναι χρήσιμο για τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και τα ευρωπαϊκά πολιτικά ιδρύματα να διαθέτουν ένα τυποποιημένο σύνολο εγγράφων άμεσα διαθέσιμο για καθεμία από τις κοινές δραστηριότητές τους, ιδίως τυχόν χρηματοδοτικές ρυθμίσεις, εφόσον υπάρχουν, φωτογραφίες και λεπτομερή προγράμματα.

Υποψήφιος

  • Όσον αφορά τους υποψηφίους, το άρθρο 22 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014 απαιτεί κατά περίπτωση αξιολόγηση για να διαπιστωθεί αν ένας «υποψήφιος» έχει λάβει «άμεση ή έμμεση χρηματοδότηση» από το ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα.
  • Τα σχετικά κριτήρια που καθορίζουν αν ένα πρόσωπο θεωρείται «υποψήφιος» περιλαμβάνουν:

    • το κατά πόσον μπορεί εύλογα να θεωρηθεί ότι το πρόσωπο, κατά τη στιγμή της δραστηριότητας ενός ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος του οποίου είναι μέλος, συμμετέχει ως υποψήφιος σε εκλογές, ιδίως υπό το πρίσμα δηλώσεων προς το κοινό καθώς και της διαδικασίας ορισμού υποψηφίων στο εν λόγω κόμμα ή/και στο σχετικό κράτος μέλος· και

    • το χρονικό διάστημα μεταξύ μιας δραστηριότητας στην οποία συμμετέχει το πρόσωπο αυτό και των εκλογών.
  • Τα πρόσωπα που είχαν θέσει στο παρελθόν υποψηφιότητα για αιρετό αξίωμα (ανεξάρτητα αν εξελέγησαν ή όχι) δεν είναι πλέον «υποψήφιοι» κατά την έννοια του άρθρου 22 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014 με σκοπό την μετεκλογική δραστηριότητα, εκτός αν κατά τη χρονική εκείνη στιγμή είναι υποψήφιοι για επανεκλογή ή για ένα διαφορετικό αιρετό αξίωμα, υπό το φως των προαναφερθέντων κριτηρίων.
  • Επισημαίνεται ότι το άρθρο 22 παράγραφος 1 του κανονισμού μπορεί να εφαρμοστεί για άλλους λόγους, εν απουσία «υποψηφίου» κατά το χρόνο της δραστηριότητας, επειδή για παράδειγμα σε δραστηριότητα χρηματοδοτούμενη από ένα ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα ένας (ήδη) εκλεγείς εκπρόσωπος ενός κόμματος μέλους προσφέρει προβολή και περιεχόμενο στο εν λόγω κόμμα μέλος δαπάναις του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος (βλέπε συναφώς ανωτέρω τις γενικές κατευθύνσεις σχετικά με τις κοινές δραστηριότητες).
  • Η επίσημη περίοδος της εκστρατείας δεν είναι κατ' ανάγκη η μόνη σχετική πτυχή. Το ζήτημα ενός υποψηφίου πρέπει να αξιολογείται με βάση την εθνική νομοθεσία και τα προεκλογικά έθιμα (π.χ. προκαταρκτικές εκλογές εντός του κόμματος). Το βασικό κριτήριο για την Αρχή είναι αν, κατά τον χρόνο της δραστηριότητας, η υποψηφιότητα είναι ήδη γνωστή και προωθείται, ανεξάρτητα από το επίσημο στάδιο στο οποίο βρίσκεται.
  • Όταν ένα ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα ή ευρωπαϊκό πολιτικό ίδρυμα καλύπτει τα έξοδα ταξιδίου ενός υποψηφίου, αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί όφελος για τον υποψήφιο, εάν, διαφορετικά, ο υποψήφιος θα έπρεπε εύλογα να πληρώσει αυτά τα έξοδα από τον προϋπολογισμό της εκστρατείας. Πρέπει επίσης να αξιολογούνται και άλλα στοιχεία, όπως το εύρος και ο τόπος της δραστηριότητας.

Δραστηριότητες συνδεδεμένων οντοτήτων ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος

  • Η Αρχή υπενθυμίζει ότι το άρθρο 22 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014 σχετίζεται επίσης με δραστηριότητες οι οποίες πραγματοποιούνται από συνδεδεμένες οντότητες σε ευρωπαϊκό επίπεδο και λαμβάνουν χρηματοδοτική στήριξη από ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα.

  • Το άρθρο 22 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014 δεν απαγορεύει τις κοινές δραστηριότητες των συνδεδεμένων οντοτήτων ενός ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος με κόμματα μέλη ή συνδεδεμένες οντότητές τους.

  • Ωστόσο, η διάταξη απαιτεί από ένα ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα να διασφαλίζει ότι σε περίπτωση κοινών δραστηριοτήτων των συνδεδεμένων οντοτήτων του με κόμματα μέλη ή συνδεδεμένες οντότητές τους, το ποσοστό συγχρηματοδότησης αντανακλά ορισμένους παράγοντες που συνδέονται με το πλαίσιο και το περιεχόμενο της εν λόγω εκδήλωσης (βλ. παραπάνω). Πιο συγκεκριμένα, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ακόλουθοι παράγοντες:
    • ορατότητα του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος ή της ευρωπαϊκής συνδεδεμένης οντότητάς του·
    • επίπεδο οικειοποίησης της εκδήλωσης από τη συνδεδεμένη οντότητα του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος· και
    • το μερίδιο συγχρηματοδότησης από τη συνδεδεμένη οντότητα του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος πρέπει να είναι ανάλογο με την ορατότητα και το επίπεδο οικειοποίησής του σε σύγκριση με αυτό του κόμματος μέλους ή της συνδεδεμένης οντότητάς του.

Διορθωτικά μέτρα

  • Τα διορθωτικά μέτρα δίνουν την ευκαιρία στα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και τα ευρωπαϊκά πολιτικά ιδρύματα να επανορθώσουν ορισμένες περιπτώσεις παραβίασης προτού η Αρχή αποφασίσει να επιβάλει κύρωση και να την κοινοποιήσει.

  • Ωστόσο, τα διορθωτικά μέτρα δεν έχουν σχεδιαστεί ώστε να αφήνουν χωρίς συνέπειες τυχόν μη συμμόρφωση. Συνεπώς, με εξαίρεση τα αμιγώς γραφικά ή αριθμητικά λάθη ή τα ήσσονος σημασίας σφάλματα, τα μέτρα συνιστούν «επανόρθωση της κατάστασης» κατά την έννοια του άρθρου 29 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014 μόνον εάν, εντός του εύλογου χρονικού διαστήματος που ορίζει η Αρχή στην εκάστοτε περίπτωση:
    • διασφαλίζουν κατά τρόπο αποτελεσματικό την καθυστερημένη συμμόρφωση με την απαίτηση, η οποία θα έπρεπε να είχε ήδη τηρηθεί (αυτό μπορεί να αφορά --ανάλογα με τις περιστάσεις της εκάστοτε περίπτωσης-- την καταβολή ενός ποσού που θα έπρεπε να είχε καταβληθεί ή να είχε ανακτηθεί νωρίτερα), και επιπλέον·
    • εμπεριέχουν ισχυρά και επαληθεύσιμα διαρθρωτικά μέτρα που αποτρέπουν τυχόν μελλοντική επανεμφάνιση παραβιάσεων (αυτό μπορεί να αφορά --ανάλογα με τις περιστάσεις της εκάστοτε περίπτωσης-- εσωτερικά εκπαιδευτικά μέτρα που απευθύνονται στο προσωπικό, καταγγελία των συμβάσεων που προκάλεσαν το ζήτημα της συμμόρφωσης, επικοινωνία με τα συμβαλλόμενα μέρη κ.λπ.).
  • Η εφαρμογή των διορθωτικών μέτρων αποτελεί ζήτημα συνεχούς παρακολούθησης. Ειδικότερα, είναι σημαντικό να υπάρξει συνεπής μελλοντική συμμόρφωση προς μια απαίτηση για την οποία ένα ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα ή ευρωπαϊκό πολιτικό ίδρυμα είχε ήδη λάβει μία φορά κάποιο διορθωτικό μέτρο. Ως εκ τούτου, το ίδιο ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα ή ευρωπαϊκό πολιτικό ίδρυμα δεν είναι δυνατόν να προβεί σε «επανόρθωση» μιας παρόμοιας κατάστασης παραβίασης με τα ίδια διορθωτικά μέτρα για δεύτερη φορά. Από ένα ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα ή ευρωπαϊκό πολιτικό ίδρυμα, το οποίο είχε προηγουμένως την ευκαιρία να προσαρμόσει τις διαδικασίες του σε παρόμοιο ζήτημα συμμόρφωσης χωρίς να υποστεί ακόμη κυρώσεις, αναμένονται ιδιαίτερα ενισχυμένα διορθωτικά μέτρα.